SEDASYON VE GENEL ANESTEZİ:

GENEL ANESTEZİ (NARKOZ) VE SEDASYON NEDİR? 

Genel anestezi, hastaya damar içi ilaçlar ve bayıltıcı gaz verilerek narkoz halinin sağlandığı anestezi tipidir. Sedasyon ise hastaya sadece damar içi ilaçlar verilerek yarı uyur halin sağlandığı anestezidir. Sedasyonun uyuşturucu etkisi yoktur, dolayısıyla cerrahi yapılacak bölgenin uyuşması için hastalara ayrıca lokal anestezi de yapılmaktadır. Operasyon öncesi hasta değerlendirilerek kullanılan ilaçların etki, etkileşim ve atılım özelliklerinden faydalanarak, hastada uygun klinik etkinin sağlanması ve diş tedavisi için uygun şartların oluşturulmasıdır.

GENEL ANESTEZİ / SEDASYON DİŞ HEKİMLİĞİNDE HANGİ TİP HASTALARDA TERCİH EDİLİR?

Çoğunlukla korkan ve endişeli hastalarda, mental retarde (zihinsel engelli) kişilerde, eşlik eden hastalıklar nedeniyle yaşlı hastalarda (hipertansiyon, diyabet gibi) ve lokal anestezinin yeterli olmadığı vakalarda (çenede kist, gömülü diş, dental implant operasyonları, çene kırığı tedavisi gibi) tercih edilmektedir. Diş hekimi koltuğu birçok hastada korku ve gerginlik nedenidir. Buna bağlı olarak kalp atım hızının artması ya da azalması ile terleme, kusma, düşük tansiyon gibi fizyolojik belirtiler ortaya çıkar. Bu aşamaya gelen hastada tedavi ya kesintiye uğrar ya da güçlükle yapılsa bile bir daha hastanın koltuğa oturması sorun olur. Ayrıca çocukların diş hekimine gelirken duydukları stres, uygunsuz şartlarda yapılan dental müdahale sonucu yaşamları boyunca onları etkiler. Bu şekilde yapılan diş tedavileri onların ömür boyu doktor ve tedaviden kaçmalarına ve günümüzde yaygın olan habis hastalıkların erken teşhis ve tedavi şansının azalmasına neden olabilir. Bu sorun zorla çocukları koltuğa oturtmak yerine güvenli koşullarda anestezi desteği alarak çözülebilir.

DİŞ HEKİMLİĞİNDE SEDASYON NE ANLAMA GELİYOR?

Sedasyon, anestezistlerin yaptığı kontrollü bir derin uyku anlamına geliyor. Hasta uyuyor fakat solunumu devam ediyor yani derin bir uykuya dalıyor. Ancak hasta derin uykuda olsa da söylenenleri anlıyor, verilen komutları uyguluyor. Sedasyon sırasında hastanın ağrı duyması engellenmiyor fakat rahatlaması sağlanmış oluyor. Bu da özellikle diş hekiminden korkan hastalar için büyük kolaylık. Durum hekim açısından da avantajlı oluyor. Çünkü bazen hasta başını fazla oynatabiliyor ve kesici aletlerde çalışıldığı için tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. Sedasyon ile bu durumun önüne geçilebiliyor.

DEZAVANTAJLARI VAR MI?

İşlem lokal anesteziye göre daha uzun sürüyor. Ancak uzun sürse bile, derin uyku nedeniyle hasta hiçbir işlemi hatırlamıyor.

NASIL UYGULANIYOR?

Hastanın aç karnına gelmesi isteniyor. Bir damar yolu açılıyor. Damar yolundan ilaç verme işlemini genel anestezi uzmanları yapıyor. Hasta bundan sonra devamlı uyuyor, eğer uyanmaya başlarsa bir miktar daha ilaç veriliyor ve uyumaya devam ediyor. Dolayısıyla hastanın sedasyon sonrası uyanması da çok çabuk ve hızlı oluyor. Genel anestezi sonrasında yaşanan mide bulantısı gibi sorunlar da yaşanmıyor. İlacı kestikten 30 dakika sonra hasta kendine geliyor ve evine gidebiliyor.

RİSKLERİ YA DA UYGULANAMAYAN HASTA GRUPLARI VAR MI?

Sedasyonun neredeyse hiç riski bulunmuyor. Sadece genel anestezi alamayan ya da almasında sakınca olan kişilere yapılamıyor. Ayrıca kalp rahatsızlığı gibi belirli sağlık sorunu olan kişilere önce tetkikler yapılıyor, ardından uygulanıyor.

GENEL ANESTEZİDEN FARKI NEDİR?

Genel anestezi ile sedasyonun tek farkı, solunumun durmaması. Genel anestezide o kadar derin bir uykuya dalınıyor ki, solunum da duruyor. Bu nedenle hastanın makineye bağlanıp, solunumunun dışarıdan yapılması gerekiyor. Sedasyonda ise hasta, normal solunumuna devam ediyor.

SEDASYON DAHA ÇOK KİMLERE UYGULANIYOR?

Sedasyon herkese uygulanabiliyor. Özellikle diş hekimi fobisi olanlar tarafından tercih ediliyor. Hastaların çoğu diş tedavisinde kullanılan aletlerin sesini duymak istemiyor ya da bazı hastalarda mide bulantısı oluşabiliyor. Bu kişilerde sedasyon çok etkili bir yöntem olarak kullanılabiliyor. Çocukların diş tedavilerinde de sedasyon önemli bir yer tutuyor. Çünkü özellikle çocukları istemedikleri bir işleme zorlamak, hayatları boyunca devam edecek bir diş hekimi fobisi oluşturabiliyor. O yüzden belli bir yaşa kadar yapılması gereken bir işlem varsa, sedasyon altında yapmak o fobinin oluşmasını engelliyor.

SEDASYON YAPTIRIRKEN NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?

Sedasyon işleminin yaptırılacağı yerin merkez olması büyük bir avantaj sağlıyor. Çünkü sedasyonun tek komplikasyonu hasta ya da hekim nedeniyle anestezi aralığı iyi ayarlanamazsa, solunumun durma riski oluyor. Böyle bir durumda hastayı genel anesteziye alacak bir düzenin merkezde bulunması gerekiyor.